Psychosynteza – otwarty system bazujący na istnieniu ja jako modelu ludzkiej świadomości, woli i jej trenowaniu oraz teorii podosobowości, włączający liczne techniki duchowe.
Psychologiczne i edukacyjne podejście do całościowego (holistycznego) rozwoju człowieka, zostało sformułowane przez Roberto Assagioliego, włoskiego psychiatrę, Psychoanalityka i neurologa.
Psychosynteza powstała w 1910 roku. Assagioli, który był pionierem psychoanalizy we Włoszech rozczarował się nią, uważając, że pomija zdrowe i wyższe aspekty ludzkiej natury. Uważał, że psychoanaliza powinna być uzupełniona o psychosyntezę – zrozumienie całej natury ludzkiej, włączając jej wyższe aspekty, nie tylko osobowość, ale i sferę duchową.
Psychosynteza wyrosła na gruncie psychoanalizy i leczenia pacjentów. Niemniej, od samego początku Assagioli był zainteresowany zdrowiem i rozwojem, a nie utwierdzaniem pacjenta w chorobie. Dlatego też jego model wychodzi od zdrowia. Psychosynteza oferuje nie tylko koncepcyjny model zrozumienia rozwoju i uzdrawiania oraz transformacji świadomości, ale pozwala na praktyczny rozwój osobisty „normalnie” funkcjonujących ludzi, dla rozwinięcia ich pełnego potencjału. Daje praktyczne narzędzia do osiągnięcia celu. Psychosynteza odnosi się do procesu integracji i harmonijnego (zrównoważonego) wyrażenia całości ludzkiej natury – fizycznej, emocjonalnej, mentalnej i duchowej.
Assagioli zaprezentował zręby psychosyntezy w swych dwóch książkach, wydanych za jego życia: Psychosynthesis (1965) oraz Act of Will, oraz w książce, która wyszła już po jego śmierci: Transpersponal Development. Dimension beyond psychosynthesis. Wiele artykułów jego autorstwa poszerzało zastosowanie psychosyntezy w wielu dziedzinach. W pierwszej ze swych książek zawarł dwa główne modele rozwoju: podstawowy model ludzkiej osobowości, znany jako jajo Assagiolego lub diagram jaja oraz zasadniczą tezę o roli woli, którą umieścił jako narzędzie osobowego ja, będącego źródłem tożsamości człowieka. Diagram rozmieszczenia funkcji psychicznych nosi nazwę diagramu gwiazdy.